Тэнгэрт МОРИНЫ дүрс үзэгдсэн нь сайн сайхан бэлгэдлийн тэмдэг Хадгалаад аваарай ХУРАЙ ХУРАЙ ХУРАЙ “Монгол адууны зүс, шинж заасан үгсийн утга зүй”-гээр докторын зэрэг хамгаалсан хүн. Монгол адууны зүсийг нэрлэхэд ямар нэгэн онцлог зүйлүүд байх уу?-Тэр тухай бүгдийг нь ярина гэвэл их хугацаа шаардагдана. Би ганц хоёр сонирхолтой зүйл Дэлхий дээр байгаа 250 гаруй төрлийн адуунаас Монгол адуу хамгийн олон зүстэй нь. Яагаад ийм байгаа юм бол гээд судлаад үзэхэд аливаа амьтныг амьдралынх нь үндсэн хэвшлээс өөрчлөхөд зүс нь их олон янз болдог байна. Үнэг, чоно, туулай гэх мэт зэрлэг амьтад нэг л зүстэй байдаг.Гэтэл зэрлэг амьтныг гаршуулаад, тэжээж, уналга, ачлага, уралдуулах гэх мэтээр эдлээд ирэхээр генийн өөрчлөлт орж зүс нь олон янз болоод ирдэг.-Монгол адуу бусад орнуудад байгаа адуунаас олон зүстэй байдгийн учир юу юм болоо?-Яах аргагүй Монгол адууны зүс олон байдаг. Олон байдгийн учир нь Монголчууд адууг бүх төрлөөр ашиглаж байна. Гадныхан бол зөвхөн нэг төрлөөр адууг тэжээдэгХүнд ачааны морь гэвэл үргэлж тийм ажил хийнэ.
Уралдааны морийг жирийн үед унахгүй зөвхөн уралдуулна. Тийм болохоор морьнууд нь унаган 2-3-хан зүстэй байдаг. Монгол морины хувьд үндсэн зүс нь 40 гаруй байдаг.Тэр зүсээ дотор нь ангилан ялгаад ирэхээр 500-600 болдог. Зөвхөн хээр морийг хар хээр, шар хээр, бор хээр зэргээр ангилан ялгадаг.-Монгол адууны унаган зүс нь ямар байсан бол?-Монгол адуу унаган ганц л зүстэй байсан.Тэр нь хээр зүсмийн морь. Гэтэл тэр нь бор өнгөтэй байдаг. Бор өнгөтэй адууг ямар учраас “хээр” гэж нэрлэдэг билээ гээд судлахаар цаанаа их учиртай байдаг. Монголчууд эртнээс аливаа юманд арга билгийн ухаанаар хандаж ирсэн. Арга билгийн ухаанд юм гэдэг ямагт хоёр талтай байдаг.“Сайн дурын ажил” Эх орон нэрээр ЦЭРГҮҮД болон ОЮУТНУУДЫГ ургац хураалтанд боолчлохыг ЭСЭРГҮҮЦЭЖ байвал +1 гэж бичээд ШЭЙР ХИЙ!!!ХЭҮК-ийн гишүүн Б.Энхболд: Цэргүүдийг ургац хураалтад нууцаар дайчилж болохгүй ХЭҮК-оос гаргасан 21 дахь илтгэлд цэргийн ангид нэгнээ дэглэдэг, бэлгийн дур хүслээ хангадаг гэх мэт олон кейс дурдагдсан байв. Мөн сүүлийн үед анги, заставуудад цэргийг хүчээр ажилд дайчилдаг улмаар амь нас, эрүүл мэндээрээ хохирох асуудал шил дараалан гарах болов. Эл асуудал болон бусад сэдвийн хүрээнд ХЭҮК-ын гишүүн Б.Энхболдтой ярилцлаа.-ХЭҮК-ын хийж буй тайлан судалгаа тэр дундаа цэрэгтэй холбоотой асуудлуудын үр дүнгийн талаар яриагаа эхэлье? -ХЭҮК-оос 2021 онд цэргийн анги байгууллагуудад хяналт шалгалт, судалгаа хийсэн. 2022 онд УИХ-д өргөн барьсан Монгол Улс дахь хүний эрх, чөлөөний байдлын талаарх 21 дахь илтгэлд цэргийн албан дахь дүрмийн бус харьцаа болон хугацаат цэргийн алба хаагчийн амь нас, эрүүл мэнд хохирч байгаа шалтгаан нөхцөлийн талаар сүүлийн 10 жилийн байдлаар дүн шинжилгээ хийж илтгэсэн. Дүгнэлтээр цэргийн анги байгууллагуудад хугацаат цэргийн амь нас, эрүүл мэнд хохирох явдал жил бүр гарч, таслан зогсоогдохгүй байна гэсэн үр дүн гарсан. ХЭҮК-оос 2006 онд энэ чиглэлээр хийсэн судалгааг 2022 онтой харьцуулахад нөхцөл байдал сайжирсан. Өөрөөр хэлбэл дүрмийн бус харьцдаг асуудал 13-22 хувиар буурсан хэдий ч бүрэн таслан зогсоогдохгүй байна . Мөн судалгааны ажлын хүрээнд дүрмийн бус харьцааны шинэ хэлбэрүүд ч илэрч байна.-Хугацаат цэргийн алба хаагчийг улс орны бүтээн байгуулалт болон аж ахуйн ажилд оролцуулж болох зохицуулалт үйлчилж байна.Энэ хүрээнд төмөр зам, стратегийн ач холбогдолтой салбарт ажиллаж байх шиг байна. Нөгөө талаараа цэргийн албаны нэг онцлог нь ар тал хангалтын албатай, энэ хүрээнд цэргийн дүрэмд заасан ажил хөдөлмөр эрхэлж болно. Гагцхүү ажил хөдөлмөр эрхлэх явцдаа аюулгүй ажиллагааны журмаа зөрчдөг, мөрддөггүй, хэт болгоомжгүй байдлаас шалтгаалж осол гарч хүний амь нас эрүүл мэнд хохирох, гэмтэх тохиолдол гарч байна.-Саяхан Өмнөговь аймгийн зэвсэгт хүчний 167-р ангийн цэрэг гадуур ажил хийж яваад амь насаа алдсан хэрэг гарсан шүү дээ. Энэ тал дээр?-Хуулиар зөвшөөрсөн ажил хөдөлмөр эрхлэх зохицуулалтыг далимдуулан цэргийн алба хаагчийг нууцаар, зөвшөөрөлгүй ажиллуулах тохиолдол гарч байна.Ямар нэгэн дүрэм журамд заагдаагүй, дээд газраасаа зөвшөөрөл аваагүй хувиараа, хууль бусаар цэргийг ангийн байрлалаас дур мэдэн гаргаж ажил хийлгэснээс энэ харамсалтай хэ.рэг гарсан байж болзошгүй.Цагдаагийн байгууллага энэ талаар нарийвчилсан шалгалт явуулж байгаа. -УРГАЦ ХУРААЛТЫН АЖИЛД ЦЭРГҮҮДИЙГ НУУЦААР ДАЙЧЛАН АЖИЛУУЛАХГҮЙ БАЙХ ТАЛ ДЭЭР АНХААРАХ ХЭРЭГТЭЙ--Цэрэг ажил хийж болох уу? -ХЭҮК энэ асуудалд ямар оролцоотой ажиллаж байна? -Энэ бүхэн хүний эрхийн ноцтой зөрчил гэж ойлгож болно. Хүний амь нас хохирох, эрүүл мэндэд хор хөнөөл учирч буй асуудлын шалтгаан нь хоёр талтай. Нэгдүгээрт аюулгүй ажиллагааны дүрэм журмаа мөрдөхгүй байгаагаас,Хоёрдугаарт, зориуд хууль бусаар ажил хөдөлмөр эрхлүүлсэнтэй холбоотой. Тиймээс эрсдэлийг бууруул, хараа хяналтаа сайжруул гэдэг зөвлөмжийг өгч байна. Удахгүй ургац хураалтын ажил эхэлж байна.Энэ ажилд цэргийн алба хаагчийг ажиллуулахдаа, хөдөлмөрийн хөлсний хэмжээг энгийн иргэдтэй ижил хэмжээгээр олгох, аюулгүй байдлыг нь хангах, нууцаар дур зоргоор ажилд дайчлахаас урьдчилан сэргийлж хяналтаа сайжруулах хэрэгтэй. Энэ чиглэлээр манай байгууллагаас хяналт, шалгалт зохион байгуулна. -ХЭҮК-оос сүүлд гаргасан илтгэл дээр цэргийн албан хаагчтай холбоотой олон кейс бичигдсэн байсан. Жишээ нь бэлгийн дур хүслээ хангадаг гэх мэт. Энэ бүгд үнэн бодитой зүйл үү? -ХЭҮК-ийн илтгэл гэдэг нь тодорхой салбар, бүлгийн эрх, эрх чөлөөний байдалд дүн шинжилгээ хийгээд УИХ-д илтгэж байгаа албан ёсны баримт бичиг юм. Тиймээс илтгэлд дурдсан мэдээлэл үнэн бодитой. Ерөнхийдөө сүүлийн 10 жилд цэргийн анги байгууллагуудад үйлдэгдэж, шүүхээр шийдвэрлэгдсэн эрүүгийн хэргийн материалуудыг түүвэрлэж хийсэн дүн шинжилгээ.Нөгөө талаар хугацаат цэргийн алба хааж байгаа 1000, цэргийн алба хаасан 560 гаруй иргэдийг хамруулж явуулсан социологийн судалгааны дүнд үндэслэсэн. -2021 онд гарсан судалгаанд цэргийн алба хаагч сэтгэл санааны байдлыг мөн судлан гаргасан байдаг байх аа? -Цэргийн албанд алба хааж байгаа цэргийн алба хаагчдын сэтгэл зүйн байдал тогтворгүй, түгшүүртэй байгаа нь илэрсэн. Энэ нь дүрмийн бус харьцаа дэглэлтээс шууд хамааралтай гэж үзэж болохгүй. Олон хүчин зүйл нөлөөлсөн байх.Тухайлбал, Ковид-19 цар тахлын нөхцөл байдал, түүнээс улбаатай цэргийн эргэлт уулзалтыг хязгаарласан гэх мэт. -Сүүлийн үед гарч байгаа цэргийн алба хаагчийн амь нас эрүүл мэнд хохирсон тохиолдол дээр хэрхэн ажиллаж байна.? -Энэ оны зургаадугаар сараас хойш цэргийн амь нас эрүүл мэнд хохирсон долоон кейс бүртгэгдсэн. Үүний гурав нь хүний амь нас хохирсон дөрөв нь гэмтэж бэртсэн тохиолдол гарсан. Үүнд ХЭҮК-оос хуульд заасан хүрээнд хяналт тавиад,холбогдох байгууллагуудтай мэдээлэл солилцоод ажиллаж байна. Дотоод цэргийн штаб, Зэвсэгт хүчний жанжин штаб, Хил хамгаалах байгууллага, төрийн тусгай алба хаагчдын нэгдсэн эмнэлгээс тайлбар мэдээлэл авч, нөхцөл байдалд үнэлгээ өгч байна.Хүний амь нас хохирсон тохиолдол бүрт эрх бүхий байгууллага мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулж, прокурор хяналтаа тавьж байна. Тухайн хэрэг мөрдөн байцаалтын ямар шатанд, аль байгууллагад байгаа, шүүх хэрхэн шийдвэрлэх эсэхийг бид анхааралтай ажиглаж байна. -ХОДООД НЬ ЦООРЧ НАС БАРСАН ЦЭРГИЙН ШИНЖЭЭЧИЙН ДҮГНЭЛТТЭЙ ТАНИЛЦААГҮЙ- -Мөн Дотоодын цэргийн 05-р агийн цэрэг амь насаа алдсан хэрэг гарсан. Тус асуудалд танайхаас анхаарлаа хандуулж ажиллаж байгаа юу? -Бид хэрэг гарсан даруйд газар дээр нь очиж ажиллаж нөхцөл байдалтай танилцсан. Одоогоор энэ хэрэгт АТГ-аас мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулж,Сонгинохайрхан дүүргийн прокурорын газар хяналт тавьж байгаа. Дотоодын цэргийн 05 дугаар анги Цагдаагийн ерөнхий газрын харьяанд байдаг учраас тэнд гарсан хэргийг хөндөлгийн байгууллагаар шалгуулах нь зүйтэй гэж үзээд Улсын ерөнхий прокуроын газраас харьяалал тогтоож АТГ-т шилжүүлсэн байгаа. Энэ хэрэгт хамааралтай шинжээчийн дүгнэлт гарсан гэсэн мэдээлэл бидэнд ирсэн боловч бид танилцаагүй байна. -Гэмтэж бэртэж байгаа цэргүүдийн ихэнх нь хилийн цэргийн алба хаагч байгаа нь анзаарагдах юм. Хилийн застав, цэргийн ангиудад хүний эрх илүү зөрчигддөг нь юунаас шалтгаалж байна?-Өнгөрсөн онд ХЭҮК-оос Монгол Улсын дөрвөн бүсэд хилийн цэргийн анги байрлалд ойролцоогоор 15000 гаруй км явж ажиллалаа. Байгаль цаг уурын онцлогоос шалтгаалаад үүрэг гүйцэтгэх нөхцөл байдал ялгаатай байна. Сэтгэл санааны байдал нь ч гэсэн үүнээс шалтгаалаад харилцан адилгүй байхыг үгүйсгэхгүй.Байр сав амьдарч байгаа нөхцөл байдлын хувьд цэргийн алба хаах боломж нөхцөл хангагдсан, 30-аад нэр төрлийн хоол хүнсний хангамжтай байна. Хамгийн гол нэг зүйл нь хугацаат цэргийн алба хаагчдыг тайван цагт ижил нөхцөл байдлаар үүрэг гүйцэтгүүлэх шаардлага үүссэн нь харагдсан.-ХИЛИЙГ ХУГАЦААТ ЦЭРГИЙН АЛБАН ХААГЧААР МАНУУЛАХ НЬ ХЭР ЗҮЙТЭЙ ВЭ ГЭДГИЙГ БОДОЖ ҮЗЭХ ХЭРЭГТЭЙ БАЙХ- -Тодруулбал? -Зэвсэгт хүчинд алба хааж байгаа цэргийн алба хаагч байнгын бэлтгэл сургуулилт болон сургалтын чанартай үүрэг гүйцэтгэдэг. Харин хил дээр алба хааж байгаа хугацаат цэргийн алба хаагчид хилийн манаанд галт зэвсэгтэй харьцаад, морь, техник ашиглаад цаг агаарын эрс тэс нөхцөл байдалд үүрэг гүйцэтгэж байна. Түүнээс гадна хилийн застав, харуулын цэг дээр ар тал аж ахуйн ажилд оролцож байна. Үүнтэй холбоотойгоор бэртэж гэмтэх тохиолдол цөөнгүй гарч байна.Тиймээс хилийн цэргийг хугацаат цэргийн албан хаагчаар мануулах нь хэр зүйтэй вэ гэдгийг бодож үзэх хэрэгтэй байх.-Мал маллаж байхдаа мориноос унасан цэрэг ГССҮТ-д эмчлэгдэж байна. Мөн адуу хариулж байхдаа усанд эндсэн гэх зэрэг хэргүүд гарсан. Энэ асуудалд? -Хэний малыг маллаж байсан бэ гэдэг нь анхаарал хандуулах асуудал. Цэргийн ангийн мал маллаж байсан бол үүнийг цэргийн албан үүрэг гүйцэтгэж байна гэж үзэх үндэстэй. Харин малчин айлд зөвшөөрөлгүй мал маллуулж байсан бол хүний эрхийн ноцтой зөрчил, албадан хөдөлмөрийн шинжтэй асуудал юм.-Цэргийн албанд дүрмийн бус харьцаа гараад байгаа шалтгаан нөхцөлийг хэрхэн дүгнэж байна?-Хэд хэдэн хүчин зүйл нөлөөлж байгаа болов уу. Нэгдүгээрт цэргийн албаны зохион байгуулалт сул, хоёрдугаарт олон мянган хүний бүрэлдэхүүнтэй албан хаагчид дунд сахилга бат ёс зүйн хувьд тааруу офицер, ахлагч нар байна. Гуравдугаарт хүний нөөцийн дутагдалд орсон. Жишээ нь мэргэжлийн сэтгэл зүйчид ховор байгаа асуудал гарсан. Мөн цэрэгт татагдан ирж байгаа залуусын хандлага өөрчлөгдсөн.Түүнчлэн 7 цэрэгт татахдаа эрүүл мэндийн үзлэг шинжилгээг нарийн хийх шаардлагатай байна. Бидний судалгаагаар багагүй цэрэг татагдан очсоны дараа эрүүл мэндийн шалтгаанаар халагддаг. Мөн маш их эмнэлгийн тусламж авдаг нь тогтоогдсон. Тиймээс цэрэг татлагын шинжилгээг нарийвчлан авах шаардлагатай.-СУДАЛГААНД ОРОЛЦСОН АЛБА ХААГЧИД АР ГЭРТЭЭ АСУУДАЛТАЙ ДАРГА НАР ЦЭРГЭЭ ДЭГЛЭДЭГ ХЭМЭЭН ХАРИУЛСАН–Офицер ахлагчийн асуудлыг дээр дурдлаа. Согтуу ажлын байран дээр ирж цэрэг болон доод албан тушаалтнаа дэглэдэг, амь насанд нь хүрдэг асуудлууд гардаг. Энэ юунаас болж байгаа гэж тогтоосон бэ?-Манай судалгаанд оролцсон цэргийн албан хаагчдын ярьж буйгаар ар гэртээ асуудалтай байсан дарга нар ирж дэглэдэг гэж хариулж байна.Энэ олон хүчин нөлөөлдөг байх. Нэн тэргүүнд цэргийн алба хаагчийн нийгэм, эдийн засгийн баталгааг сайн бүрдүүлэх хэрэгтэй.-Ойрын хугацаанд болон алс хэтдээ анхаарах ёстой зүйлс юу байна?-Монгол Улс дахь хүний эрх эрх чөлөөний байдлын талаарх илтгэл хэлэлцсэнтэй холбоотойгоор Улсын их хурлаас 2022 оны долоодугаар сарын 06-ны өдөр Засгийн газарт чиглэл өгөх тухай 49 дүгээр тогтоолыг батлан гаргасан.Энэ тогтоолд цэргийн албан дахь дүрмийн бус харьцааг арилгах талаар хэд хэдэн ажил тусгасан. Тухайлбал, цэргийн албанд хүний амь нас , эрүүл мэнд хохирч байгаа шалтгаан нөхцөлд дүн шинжилгээ хийж урьдчилан сэргийлэх, дүрмийн бус харилцааг илрүүлэх, бүртгэх тогтолцоог бүрдүүлэх, цэргийн албаны хууль тогтоомжийг хүний эрхийн зарчим хэм хэмжээнд нийцүүлэн боловсруулах, алба хаагчдын нийгмийн баталгаа, алба хаах орчин нөхцөлийг сайжруулах чиглэлээр туссан. Үүнийг хэрэгжүүлж ажиллахаар Батлан хамгаалах яам, Зэвсэгт хүчний жанжин штаб, Хил хамгаалах ерөнхий газар, ЦЕГ-ын Дотоодын цэргийн штаб, Дотоод хэргийн их сургуультай хамтарсан төлөвлөгөө гаргаад ажиллаж байна.-Ярилцсанд баярлалаа.З.Мэндсайхан: Ургац хураалтад оролцсон оюутнуудын КРЕДИТ ЦАГИЙГ тооцно Энэ жилийн ургац хураалтад 10-15 мянган оюутныг ажиллах хүчнээр бэлтгэхээр болжээ.Энэ тухай Хүнс, хөдөө аж ахуйхөнгөн үйлдвэрийн сайд З.Мэндсайхан “Ургац хураалтын бэлтгэл ажлыг хангах Засгийн газрын тогтоолын хүрээнд хэрэгцээтэй байгаа хүн, хүчний асуудлыг шийдвэрлэх чиглэлээр тодорхой шийдвэр гарсан. Их, дээд сургуулийн оюутнуудыг энэ жил ургац хураалтад оролцуулах,мөн ургац хураалтад оролцсон хэмжээгээр нь оюутнуудын кредит цагийг тооцох системийг бий болгох чиглэлээр бид Боловсрол, шинжлэх ухааны сайдтай хамтран судалж байна. Энэ жилийн ургац хураалтад 10-15 мянган оюутныг ажиллах хүчнээр бэлтгэхээр шийдвэрлэсэн” гэсэн юм.Дараагийн мэдээ Дамдинсүрэн: Сайн эм 2 эрд нөхөрт гардаггүй, сайн эр 2 төрд зүтгэдэггүй Хятад цэрэг жигд эгнээгээр урагшилж байснаа гүвээний энгэр дээр байгаа хэдэн хүний голд Манлайбаатар Дамдинсүрэн өөрийн биеэр байгааг харуут алхаагаа сааруулж, удалгүй бүр зогсов. Баатрын буй гүвээний араас Монгол цэргийн хороодын бүх туг талын салхиар омог бардам дэрвэлзэх ажгуу. Манлайбаатар Дамдинсүрэнтэй тулгарсан тулалдаан бүртээ түүний овжин арганд автан цохигдож асан хятадууд энэ удаад шууд дөтлөн тулахаас халширав. Хэдийгээр энд үлэмж тоотой хар цэргийн гол хүч хүрэлцэн ирсэн боловч арслан барс мэт догшин тулалддаг, арганд авталгүй зальжин бултдаг Монголчуудтай аль болох зайнаас үзэлцэх нь зөв гэж үзжээ. 
нгээд бүх үхэр бууныхаа галыг энгэр дээр нь Манлайбаатар морин дээрээ ташуур тулан хөндөлсөж буй гүвээний ар руу чиглүүлэв. Монгол цэргийн сүлд, тугнууд эргэлдэн намирч байгаа тэр газар руу хятадууд бараг хагас өдрийн турш тугалган мөндөр буулгажээ. Нар гудайх үед их бууны буудлагын дор дөжирч, нэн удахгүй Монголчууд уулгалан орж ирнэ хэмээн бие сэтгэлээ эцэст нь тултал чангалж хүлээсэн хятад цэргүүд туйлдаж, өлсөж эхлэв.Гэвч байдал бахь байдгаараа. Манлайбаатар болон түүний хэдэн шадар үхэшгүй мэт суман үүлийг үл тоосон янзаараа. Тэсэхээ больсон хар цэргийнхэн буудлагаа түр завсарлаж, мантуу, будаан дээрээ шуугин овоорч эхэлжээ. Яг энэ мөчид талын салхиар омог нэмсэн түймэр хятад цэргийг нөмрөн орж ирсэн байна. Хуурай өвсөнд ноцсон өршөөлгүй их галд хуйхлагдсан хятадууд юу байдгаа шидлэн санд мэнд зугтаах мөчид өмнөөс нь уухайн дуу хадаж, Монгол эрсийн ган сэлэм, яргай ташуур тосчээ.Нэг талаасаа зоргоороо цорволзох дөл, нөгөө талаасаа зоригоороо хатамжлах дайчдад шахагдсан хар цэрэг ямар ч эсэргүүцэлгүйгээр хиар цохиулсан байна. Монголчууд бол довтолсон ч, хориглосон ч ялгаагүй аюултай дайсан гэдгийг хятадууд ийн үзээгүйгээ үзэж, үхэр цамаа харайхдаа тун сайн ойлгосон гэдэг.Үнэн хэрэгтээ гүвээний ард цөөхөн Монгол цэрэг туг хиураа эргэлдүүлэн цогиж байсан бөгөөд гол хүч нь хятадууд тэдгээр тугтай байлдаж байх хойгуур алсуур тойрч салхин доор нь гарсан байж. Ингээд салхины дээрээс нь түймэр тавьж, салхин дороос нь өөрсдөө шахаж, тун ч хялбарханаар хятад цэргүүдийг хүйс тэмтэрч орхисон нь энэ.Энэ тулалдаанаар Манлайбаатар Дамдинсүрэн хятадуудад тэвчээр болон тактикын хичээлийг хавсарган заасан юм… Шинэ долоо хоногийн ажил, үйлсээ даатгаж хийморийн сангаа сонсоорой.ХУРАЙ ХУРАЙ ХУРАЙХийморийн тарни “Гүндү сарва дүрүү хо базар аюухы сууха” энэ тарнийгуншиж яваа ямар ч хүмүүний хийморь үргэлж өөдрөг байдаг. ХИЙМОРИЙН САН Гайхамшигт адист шидийг.Хур мэт өршөөн зохиож
Лам, ядам, гурван эрдэнэ хийгээд.Баатар, дагинас, номын сахиулын чуулганаас.Егзөр миний хийморийг дээш босго!.Бурхны хүчээр харын омгийг дарж. Цагаан зүгийг ялуулж.Санасан тусыг сэтгэлчлэн бүтээе.Бүтээлийн дадрыг уулын оройд босгосноор. Егзөр миний хийморийг дээш босго!. Бар мэт хүрхрэх хийморийг дээш босго!Гарьд мэт халих хийморийг дээш босго! Луу мэт хүржигнэх хийморийг дээш босго!Элдэв сангийн зайг шатаасан уул мэт утаа үүгээр.Хийморийн дарцгийг уулын оройд босгосноор.Ахуй үед хийморь доройтох гэмийг арилгаж. Уулын оргил мэт хийморийг дээш босго!.Хийморийг дээш босгосны баярт шүтэж.Явах, суух явдал мөр өгүүлж.Ярих тэргүүтэн юу өдүүлсэн бүгд.Сэтгэлд зохистой лянхуа цэцгийн үр болон наадах болтугай! Бар, арслан, гарьд, луу дөрвүүлээ нөхөрлөж.Хийморь, буяны тэмдэг гайхамшиг болсноор.Бид нарыг өдөр шөнө бүхэн авран зохиох бөгөөд.Үл зохилдох дайсны аймгийг ялах үйлсийг зохио!Шүтсэнээс миний амь бие, буян хишиг, хийморь Зуны сар мэт арвижиж.Тус амгалангийн цагт.Цэнгэхийн өлзий оршиг!Ялангуяа миний нас, буян хийгээд.Цаг учрал, хийморь арван зүгт дэлгэр хийгээд.Ном, төрийн хэрэг тус бүхэн нь тотгоргүй.Зөндөөн бүтэхийн өлзий оршиг! Их монголын хутагт хувилгаад сан ЭЕРЭГ•••Номын баяраар долоон ном худалдаж авсан 19 настай залуу автомашины азтан болжээ.Төв талбайд гурван өдрийн турш болсон Үндэсний номын баяр өчигдөр өндөрлөлөө.Энэ удаагийн номын баярын онцлог нь “Alpha book” номын дэлгүүрээс азтан тодруулж, машин гардуулсан явдал байв. Тодруулбал 50 мянган төгрөгийн худалдан авалт тутам сугалаа нэг өгч, машины хонжворт оролцоно хэмээн тус номын дэлгүүрээс зарласан. Тэгвэл тухайн автомашины азтан шалгарлааа. 7 ном худалдаж авсан 19 настай, амьдралд дөнгөж хөл тавьж буй залуу энэхүү автомашины эзнээр тодров. ТА ЯАРААРАЙ:1400 ГАРУЙ АХМАДУУДАД ҮНЭ ТӨЛБӨРГҮЙ ХАРААНЫ ҮЗЛЭГ ОНОШИЛГОО ХИЙЖ, НҮДНИЙ ШИЛ ТААРУУЛЖ ӨГНӨБүгд Найрамдах Солонгос Улсын Нүдний шилний нийгэмлэгийн төлөөллүүдийг ЭМЯ-ны Төрийн нарийн бичгийн дарга Ц.Эрдэмбилэг хүлээн авч уулзав. Тус нийгэмлэг нь жил бүр аль нэг улсад тухайн улсын иргэдийн нүдний харааг оношилж, харааны шил тааруулах сайн дурын хүмүүнлэгийн үйл ажиллагаа явуулдаг байгууллага аж. Энэ удаад 2022 оны 9сарын 14-нөөс 24-ний хооронд манай улсад ирж ажиллах юм.Ажиллах хугацаандаа төрийн цэргийн болон хууль сахиулах байгууллагаас тэтгэвэр, чөлөөнд гарсан 1400 гаруй ахмадуудад харааны үзлэг оношилгоо хийж, тэдэнд харааны нүдний шил тааруулж өгөх юм. Уулзалтын үеэр ЭМЯ-ны Төрийн нарийн бичгийн дарга Ц.Эрдэмбилэг, сайн дурын үндсэн дээр манай оронд ирж, хүмүүнлэгийн ажил хийж байгаад талархлаа илэрхийлээд, нийт 13 ажилтан тус бүрт “Эрүүл мэндийн яамны медаль” гардуулав.Дэлгэрэнгүй мэдээллийг Эрүүл мэндийн яамны 11-323002 болон 119 лавлах утаснаас авна уу.БАЯР ХҮРГЭЕ:Н.Наранхүү ДАШТ-ээс бахтай сайхан барилдаж хүрэл медаль хүртлээТӨГСГӨЛИЙГ САЙН ХИЙЛЭЭ ТӨРЧИХСӨН БАРИЛДДАГ ЗАЛУУ ЮМ ДАА Чөлөөт бөхийн төрлийг их л амархан харагдуулаад чөлөөтэй барилдах урлагийг нүдэнд дүүртэл харуулаад байгаа энэ залуу Белградын дэвжээнд ассан гал шиг дүрэлзсээр Дэлхийд нэрээ данслууллаа…🔥🔥🔥 Уян байна гэж юүгхүү урамтай байгааг нь хэлэх үү сэтгэл сэргээж мэдрэмж тулгасан саак барилдаануудыг хийсээр ийм амжилтанд хүрлээ дээ.🥉🥉🥉 Хэсгийн барилдаануудаас эхлээд хэзээний том аварга шиг оноо авах чадварыг ондоо түвшинд эзэмшсэн нь харагдаж байна лээ дээ…👍👍 Гаргасан амжилтаа давтчих,давуулчих гарцаагүй шаанстай залуу бол бөхийн чөлөөт барилдааны ОУХМастер Нармандахын НАРАНХҮҮ юм аа… #JIGMED Чөлөөт бөхийн дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээн Сербийн нийслэл Белград хотод боллоо. Өнгөрсөн шөнө эрэгтэй төрлийн сүүлийн барилдаанууд болоход 61 кг жинд Монголын тамирчин Н.Наранхүү хүрэл медаль хүртлээ. Хагас шигшээд Ираны Реза Ахмадали Атринагарчид ялагдсан тэрээр Болгарын Гиорги Валентинов Вангеловыг ялж насанд хүрэгчдийн дэлхийн аваргаас анх удаа хүрэл медаль хүртээд буй. Ийнхүү 2022 оны дэлхийн аваргаас эрэгтэй баг хоёр хүрэл, нэг мөнгө, эмэгтэй баг хоёр мөнгөн медаль хүртэв. ШУУРХАЙ ”Нанмадол” хар салхи Япон руу чиглэж, ТҮГШҮҮР ЗАРЛАВНомхон далайд өнгөрсөн лхагва гарагт үүссэн “Нанмадол” хар салхи Япон улсыг чиглэж, тус улс өмнө нь зарлаж байгаагүй онцгой түгшүүр зарлалаа.Далайн хар салхины хүч 270 км/цаг аж. Хар салхи Японы Кюүшү арлыг чиглэж байгаа бөгөөд арлын зарим хэсэгт ширүүн бороо орох төлөвтэй байгааг анхааруулсан байна.NHK телевизийн мэдээлснээр, арал даяар үерийн болон хөрсний гулгалтын аюулаас сэргийлж 100 мянга гаруй иргэнийг нүүлгэн шилжүүлэх зөвлөмж гарсан байна.Номхон далайн “Нанмадол” хар салхи нь маш хүчтэй шуурга, далайн өндөр давлагаа, үер усны эрсдэлийг бий болгоод байгаа юм. НОЦТОЙ: Монголд үйл ажиллагаа эрхэлдэг хятадуудыг эсэргүүцэж тэмцвэл 2-8 жил хорино Х.Нямбаатар. Бүх зүйл оройтохоос өмнө ХУЖАА НАРЫГ ХӨӨХИЙГ ДЭМЖИЖ БАЙНА УУ? ДЭМЖИЖ БАЙВАЛ ТИЙМ ГЭЖ БИЧЭЭРЭЙ. Бүх зүйл оройтхоно дээ Монголд үйл ажиллагаа эрхэлдэг хятадуудыг эсэргүүцэж тэмцвэл 2-8 жил хорино Х.Нямбаатар 6.2.ыг эсэргүүцэж байна.Оруулсан хятадуудаа гарга !!! ЦАХИМ ДАВАЛГААНД НЭГДЭЦГЭЭЕ. ХУЖАА НАР ХИЛ ХААСАН БАЙХАД Ч ХИЛ НЭВТЭРЧ БАЙНА, МАНАЙХААС ЯВДАГГҮЙ ТЭД ОХИДЫГ МИНЬ БУЗАРЛАЖ ГАЗРЫГ МИНЬ УХАЖ БАЙНА. КОВИД ТАРААСАН ӨМХИЙ ХУЖАА НАРЫГ ХӨӨХИЙГ ДЭМЖИЖ БАЙНА УУ? ДЭМЖИЖ БАЙВАЛ ЛАЙК, ШЭЙР ХИЙГЭЭРЭЙ, ТИЙМ ГЭЖ КОММЕНТ БИЧЭЭРЭЙ. ЦАХИМ ДАВАЛГААНД НЭГДЭЦГЭЭЕ. ХУЖАА НАР ХИЛ ХААСАН БАЙХАД Ч ХИЛ НЭВТЭРЧ БАЙНА, МАНАЙХААС ЯВДАГГҮЙ ТЭД ОХИДЫГ МИНЬ БУЗАРЛАЖ ГАЗРЫГ МИНЬ УХАЖ БАЙНА. КОВИД ТАРААСАН ӨМХИЙ ХУЖАА НАРЫГ ХӨӨХИЙГ ДЭМЖИЖ БАЙНА УУ? ДЭМЖИЖ БАЙВАЛ ЛАЙК, ШЭЙР ХИЙГЭЭРЭЙ, ТИЙМ ГЭЖ КОММЕНТ БИЧЭЭРЭЙ. ЦАХИМ ДАВАЛГААНД НЭГДЭЦГЭЭЕ. ХУЖАА НАР ХИЛ ХААСАН БАЙХАД Ч ХИЛ НЭВТЭРЧ БАЙНА, МАНАЙХААС ЯВДАГГҮЙ ТЭД ОХИДЫГ МИНЬ БУЗАРЛАЖ ГАЗРЫГ МИНЬ УХАЖ БАЙНА. КОВИД ТАРААСАН ӨМХИЙ ХУЖАА НАРЫГ ХӨӨХИЙГ ДЭМЖИЖ БАЙНА УУ? ДЭМЖИЖ БАЙВАЛ ЛАЙК, ШЭЙР ХИЙГЭЭРЭЙ, ТИЙМ ГЭЖ КОММЕНТ БИЧЭЭРЭЙ. ЦАХИМ ДАВАЛГААНД НЭГДЭЦГЭЭЕ. ХУЖАА НАР ХИЛ ХААСАН БАЙХАД Ч ХИЛ НЭВТЭРЧ БАЙНА, МАНАЙХААС ЯВДАГГҮЙ ТЭД ОХИДЫГ МИНЬ БУЗАРЛАЖ ГАЗРЫГ МИНЬ УХАЖ БАЙНА. КОВИД ТАРААСАН ӨМХИЙ ХУЖАА НАРЫГ ХӨӨХИЙГ ДЭМЖИЖ БАЙНА УУ? ДЭМЖИЖ БАЙВАЛ ЛАЙК, ШЭЙР ХИЙГЭЭРЭЙ, ТИЙМ ГЭЖ КОММЕНТ БИЧЭЭРЭЙ.
